Portret opata Pawła II (Paulus) Lemberga z Żar, 1522-1525
- Styl
- Barok
- Data powstania
- 1732-1733
- Materiał i technika
- Obraz olejny na płótnie
- Lokalizacja
- Poaugustiański Zespół Klasztorny w Żaganiu, Polska
- Opis
- Portretowi towarzyszyła pierwotnie inskrypcja: „Ferreus est abbas dictus qui olim cataphractus. / Ipse Lutherum adiit, dogmata cujus amat. / Fratribus hoc suadet, sed tandem cedere jussus / Expetiit Grünberg, exul egensque perit”. Zwany Żelaznym opatem, gdyż nosił zbroję. Przyjaźnił się z Lutrem, miłował jego naukę i braci nakłaniał do niej. Został przeniesiony do Zielonej Góry, następnie wykluczony z zakonu (1554). Zmarł w biedzie. Wiedząc, że Conrad Młodszy wykonał dekorację freskową korytarza można przypuszczać, że artysta jest także autorem 22 imaginacyjnych portretów żagańskich opatów wykonanych w technice olejnej. Głównym dowodem są podobieństwa w opracowaniu szczegółów twarzy w portretach znajdujących się na ścianach korytarza i na chórze: oczy o regularnym wykroju z wyraźnie zaznaczonymi powiekami, falujące linie czoła oraz wydatne usta z zaznaczonymi bruzdami wykonane są w obu zespołach podobną, precyzyjną kreską. Nieodłączną część portretów stanowiły inskrypcje, w których opisywano dokonania poszczególnych opatów oraz historię klasztoru Augustianów w Żaganiu od czasów założenia jego pierwszej siedziby w Nowogrodzie Bobrzańskim w 1262 roku. W łacińskich dwu- lub czterowierszach uchwycono kwestie gospodarcze dotyczące posiadanych dóbr ziemskich, domu zakonnego i kościoła, jego budowy i wyposażania oraz licznych fundacji. Wymieniano wewnętrzne reformy dotyczące kościelnego obrządku, a także cechy charakteru portretowanego opata. Nie są to wyłącznie panegiryki – podane zostały przywary portretowanego, a także mało pomyślne momenty z historii żagańskiego klasztoru.
