Kościół Matki Boskiej Królowej Polski w Iwięcinie
explore
Wstęp
Trzy bramy wiodły do kościoła
Parafia w Iwięcinie została założona
prawdopodobnie w XIV wieku
Stary cmentarz, pośrodku którego stał kościół, otoczony kamiennym murem, posiadał trzy bramy wejściowe. Każda z tych bram należała do jednej z trzech wsi, które podlegały kościołowi. Były to Iwięcino, Wierciszewo i Bielkowo. Przez wiele lat ściśle przestrzegano, by mieszkańcy każdej z miejscowości korzystali wyłącznie z bramy, która do nich należy. Bramy dla Wierciszewa i Bielkowa były znacznie szersze niż brama, z której mogli korzystać mieszkańcy Iwięcina, ponieważ właśnie przy tych bramach odprawiał pastor uroczystości pogrzebowe. Kościół w Iwięcinie to nie tylko ciekawa bryła, średniowieczna architektura.
Historia
XV wieczna świątynia w środku wsi
Kościół pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Polski jest najstarszym i najcenniejszym zabytkiem we wsi Iwięcino
Iwięcińska świątynia jest najpiękniejszym kościołem położonym na terenie dawnego dominium klasztoru cystersów w Bukowie Morskim. Należy do unikalnej, charakterystycznej dla Pomorza Zachodniego, grupy 75 gotyckich kościołów wiejskich, usytuowanych w pasie nadmorskim o szerokości około 40 km.
Wielowątkowość historii
Najstarsze elementy wyposażenia kościoła w Iwięcinie są świadectwem dziedzictwa zakonu cystersów na Pomorzu Zachodnim. Sakramentarium szafkowe oraz krucyfiks z początku XVI wieku, o ramionach zakończonych medalionami z symbolami czterech ewangelistów, powstały w okresie działalności klasztoru w Bukowie Morskim. Z kolei zachowane XVII-wieczne wyposażenie liturgiczne dokumentuje protestancką kulturę duchową i artystyczną Pomorza, a także wpisuje obiekt w szerszy kontekst nowożytnej sztuki europejskiej doby reformacji.
Architektura
Kamienna bryła z polichromowanym stropem
Kościół w Iwięcinie to świątynia orientowana, oszkarpowana, z zakończonym dwubocznie prezbiterium
Charakterystyczne dla okresu powstania świątyni są ostrołukowe okna oraz ostrołukowy, uskokowy portal wejściowy. Wieża kościoła ma 32 metry wysokości, dodatkowo jej hełmowi nadano znaczne pochylenie w kierunku zachodnim, by uchronić ją przed częstymi w okolicy silnymi wiatrami zachodnimi. Hełm wieży i dach nawy kościoła pokryte są gontami dębowymi. Na szczycie wieży znajduje się wiatrowskaz – ażurowy kogut stojący na kuli – z datą 1663. Elewacje wieży ozdobione zostały bogatą dekoracją z blend w zmiennym rytmie. Przykrywa ją ostrosłupowy dach, natomiast nad nawą znajduje się stromy dach, dwuspadowy. W XIX wieku po południowej stronie nawy dobudowana została zakrystia.
Polichromie
Historia zapisana w dziełach sztuki
Piękno bryły budowli jest tylko zapowiedzią tego, co zobaczymy wewnątrz kościoła. Iwięcińskie zabytki to świadectwo wysokiego artyzmu, przemian w sztuce, a także zmian społecznych, kulturowych, religijnych na Pomorzu Zachodnim. To zbiór unikatowych dzieł sztuki z warsztatów różnych mistrzów.
Wieś końca świata – termin ten, ukuty przez samych mieszkańców wsi Iwięcino, odnosi się wprost do belkowego stropu z polichromią Sąd Ostateczny z 1697 r., która jest ukoronowaniem bogatego wystroju wnętrza świątyni. Nieznany malarz wykonał ją na zlecenie pastora Jacoba Malichiusa za kwotę 36 talarów. Rozbudowana kompozycja oparta jest o tradycyjny, wykształcony w średniowieczu schemat ikonograficzny.
Centrum zajmuje postać Chrystusa Sędziego siedzącego na łuku tęczy w otoczeniu apostołów, starców apokalipsy oraz Marii i Jana Chrzciciela oraz aniołów obwieszczających koniec świata. Dolną strefę kompozycji wypełniają postaci powstających z grobów zmarłych. W prezbiterium znajdują się przedstawienia Boga Ojca i Chrystusa (Trójcę Św. dopełnia gołębica w zwieńczeniu ołtarza).
Malarstwo
Malarstwo sztalugowe
Oprócz przepięknych polichromii w kościele znajdują się również dzieła malarstwa sztalugowego
Na południowej ścianie nawy zobaczyć można portret Anny Cathariny ze starego rodu pomorskiego von Bulgrin, mieszkającej w pobliskim Rzepkowie. Ofiarowała ona swoją podobiznę iwięcińskiemu kościołowi jako podziękowanie za możliwość uczestniczenia do śmierci (ok. 1540 r.) w nabożeństwach katolickich, gdyż Iwięcino w epoce reformacji zachowało dłużej „starą wiarę” niż okoliczne wioski.
W predelli późnorenesansowego ołtarza głównego, pochodzącego z 1622 r., znajduje się przedstawienie Ostatniej Wieczerzy nieznanego autorstwa, typowe dla ikonografii luterańskiego Pomorza.
Na uwagę zasługuje też grupa cennych, XVII-wiecznych malarskich zdobień, z motywami roślinnymi i zwierzęcymi o znaczeniu symbolicznym, drzwiczek ław kościelnych.
Rzeźba
Wyrzeźbione
w przestrzeni
Bogactwo i różnorodność zabytków ruchomych zgromadzonych na niewielkiej przestrzeni kościoła iwięcińskiego to świadectwo zmian w sztuce, a także przemian społecznych, kulturowych, religijnych na Pomorzu Zachodnim. To bezcenne obiekty – gotyckie, renesansowe i barokowe.
Wśród nich znalazły się: gotyckie sakramentarium z opracowanymi snycersko drzwiczkami, manierystyczny ołtarz z 1622 r. zdobiony rzeźbiarską i malarską dekoracją figuralną oraz ornamentalną, manierystyczna ambona wykonana w latach 1646–1650, zawierająca rzeźbiarską i malarską dekorację figuralną i ornamentalną, chrzcielnica o architektonicznej czaszy, zdobionej malowanymi płycinami ze scenami chrztu Chrystusa i postaciami 4 ewangelistów, zespół ław renesansowych z 1588 r., które zdobi dekoracja malarska z motywami figuralnymi, kwiatowymi i zoomorficznymi czy wreszcie epitafium Martina von Plathe.
Rzemiosło
Oprawa ceremonii
Najstarsze elementy wyposażenia kościoła w Iwięcinie są świadectwem dziedzictwa zakonu cystersów na Pomorzu Zachodnim.
Wśród nich znalazły się: gotyckie sakramentarium szafkowe z opracowanymi snycersko drzwiczkami oraz krucyfiks z początku XVI w. o ramionach zakończonych medalionami z symbolami 4 ewangelistów.
Z kolei zachowane XVII-wieczne wyposażenie liturgiczne wnętrza dokumentuje protestancką kulturę duchową i artystyczną Pomorza, a także wpisuje obiekt w szerszy kontekst nowożytnej sztuki europejskiej krajów zwycięskiej reformacji.
Promocja kultury
Projekt „Zwiększenie dostępu do dziedzictwa kulturowego kościoła z XIV w. w Iwięcinie poprzez cyfryzację jego zasobu” otrzymał dofinansowanie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz ze środków finansowych Województwa Zachodniopomorskiego w roku 2019.