Polichromia Jana Matejki
- Temat
- Malarstwo ścienne
- Współtwórca
- m.in. Antoni Gramatyka, Edward Lepszy, Stanisław Bańkiewicz, Józef Mehoffer, Stanisław Wyspiański
- Data powstania
- 1889-1890
- Rodzaj
- Polichromia
- Materiał i technika
- Farba na pobiałowanym tynku/Malarstwo ścienne – technika klejowa, złocenie
- Wymiary
- Brak danych
- Sygnatury i napisy
- -
- Numer identyfikacyjny
- -
- Dział
- -
- Powiązania/analogie
- -
- Właściciel
- Bazylika Mariacka w Krakowie
- Prawa autorskie
- Bazylika Mariacka w Krakowie
- Lokalizacja
- Prezbiterium
- Opis
- Niezwykłe wrażenie wywiera zapierająca dech w piersiach “anielsko-gwiaździsta” polichromia (wypełniająca nie tylko całe prezbiterium, ale także wszystkie trzy nawy kościoła) projektu Jana Matejki. Wnętrze kościoła Mariackiego pierwotnie było pokryte polichromią gotycką mistrza Mikołaja (około 1397), której fragmenty odsłonięto w czasie renowacji w końcu XIX wieku. Wraz ze zmieniającymi się stylami, zastępowano ją kolejnymi: późnorenesansową (1585), barokową Andrzeja Radwańskiego (1753-54), a wreszcie polichromią projektu Jana Matejki (1889-90). Przygotowane przez niego kartony można obecnie podziwiać w Muzeum Jana Matejki. Matejko zakomponował oryginalne dzieło, które współgra z Wielkim Ołtarzem Wita Stwosza i gotyckimi witrażami. Dekorację tworzą partie figuralne, heraldyczne i ornamentalne. W kluczach sklepiennych zaprojektowanych przez Matejkę widnieją: monogram NMP, herb Odrowąż biskupa Iwona – fundatora pierwszej świątyni Mariackiej, orzeł piastowski i herb miasta Krakowa. Motywem głównym w prezbiterium są postacie aniołów z instrumentami muzycznymi i banderolami z tekstem Litanii Loretańskiej. Matejko wykorzystał również motywy roślinne, przedmiotowe i figuralne, zaczerpnięte z polskiego wczesnego Odrodzenia, ale we własnej swobodnej interpretacji zarówno linearnej, jak i kolorystycznej. Przy realizacji polichromii współpracowało z mistrzem wielu jego uczniów, później znanych i wybitnych malarzy, m.in.: Antoni Gramatyka, Edward Lepszy, Stanisław Bańkiewicz, Józef Mehoffer, Stanisław Wyspiański. Rysunki techniczne wykonał Tomasz Lisiewicz, a roboty pozłotnicze są dziełem Michała Stojakowskiego. Polichromię matejkowską, poddano gruntownemu odnowieniu w latach 1993-1999.
